even weg

De koffer is gepakt, alleen (inderdaad) de lekker goedkope (100 dinar, iets meer dan een euro voor een pakje), net gekochte sigaretten moeten er nog in. Ik ben vier dagen weg. Dinsdag bij leven en welzijn weer terug.

Hoera, we hebben alweer een lijstje. Dit keer gaat het over vrouwen, over de (het?) "gender inequality gap" om precies te zijn. Het World Economic Forum, bekend van de jaarlijkse met luxe overladen bijeenkomst van politieke en economische hotshots in het Zwitserse Davos, heeft gekeken is naar deelname aan en kansen in economie, onderwijs en politiek en de omstandigheden met betrekking tot de gezondheid. De dames trekken zich kennelijk niet veel aan van klimaat en zekerheid van hun spaarcentjes, want IJsland is tot winnaar uitgeroepen. Gelukkig ben ik geen vrouw.
En hoe staan de vrouwen op de Balkan ervoor? In Bulgarije relatief goed. Dat staat op plaats 38. In Slovenië (52), Macedonië (53) en Kroatië (54) wordt het al een stuk slechter en de Roemeense dames hebben nog minder reden tot vreugde (70). In Albanië (92) staan alle vrouwen blijkens de top 134 gewoon achter het aanrecht. In Servië, Bosnië-Hercegovina en Montenegro wonen naar het schijnt geen vrouwen, want die landen komen niet voor in het lijstje.

prase

Nu weet ik waar die big van eerder deze week voor nodig was:

prase.WAV

biljana

Ze is er hoor. Biljana Plavšić landde vanmiddag om een uur of twee in een regeringsvliegtuig van de Republika Srpska op vliegveld Nikola Tesla, hier in Belgrado. Niemand kreeg haar te zien. Ze is naar alle waarschijnlijkheid direct vanuit het vliegtuig in een auto gestapt en van de luchthaven afgetransporteerd. Een oplettende Tanjug-fotograaf kwam haar echter in gezelschap van Milorad Dodik tegen op Vračar, waar laatstgenoemde een flat schijnt te hebben (zal zijn vrouw er van afweten?). Waarom Dodik? Welaan, Dodik is haar vriend. Plavšić heeft hem, toen hij nog een politieke nobody was, met een enorme schop de politieke hoogte ingetrapt. Biljana heeft nog niks gezegd en ik denk ook dat de Servische regering haar dat verboden heeft. Benieuwd wat ze gaat doen. Postzegels verzamelen of zo.

Update: Ik heb me vergist. Ze is niet naar Dodiks flat gegaan, maar naar haar eigen. Excuses.

mode

Alles wat mis kon gaan, ging gisterenavond mis. Het licht deed raar, de geluidsinstallatie vertoonde kuren en er klonk steeds andere muziek dan de bedoeling was. Tel daarbij op dat de wanhopige spreekstalmeesteres op het podiumpje stond te kakelen als een kip zonder kop en je hebt de perefecte mix voor een avondje cultuur in Belgrado.

Ik was uitgenodigd voor een modeshow en ik heb me ziek gelachen. Het was allemaal zo koddig dat niemand heeft gezien wat er aan jurkjes, jasjes, broekjes en schoentjes voorbij kwam en al evenmin van de typisch Belgradose meisjes (sexy, kleine maatjes, de meesten geblondeerd) die erin zaten. Zielig voor de modeontwerpster van wie ik de naam ben vergeten, dat wel. Hier op het Belgradoblog in de herkansing.

big

Gisterenmiddag hing er nog een big aan de waslijn van de benedenburen. Netjes met een jas aan tegen de regen. Nu is-ie weg. De buurman is al bezig de barbecue aan te steken. Dat wordt ongetwijfeld een vorstelijke lunch.

op naar amsterdam

Volgende week zaterdag allemaal vrij nemen, het voetballen afzeggen, de date met dat lekkere ding uitstellen, het uitje met de kinderen verplaatsen en met z'n allen naar Kriterion aan de Roeterstraat in Amsterdam. Waarom? Daar wordt het Balkan Snapshot Filmfestival gehouden. Gekke naam, want er is (eveneens op vrijdag en zondag) ook muziek, fotografie, discussie en er zal een lezing worden gehouden door prof. dr. David Jan Godfroid. Deze hooggeleerde was verzocht om iets te vertellen over de komende (?) opheffing van de visumverplichting voor Servië, Macedonië en Montenegro. Dat leek me wat magertjes voor drie kwartier, dus ik heb het thema eigenhandig veranderd in: de ambivalentie van Serviërs ten opzichte van Europa. Aanvang 16.00 uur, komt dat zien. Ik zal voor de gelegenheid een net jasje aantrekken.

aandacht

Ik heb lang moeten zoeken in de kranten van dit weekend, maar eindelijk vond ik waar ik op uit was: een artikeltje over de rechtszaak tegen Radovan Karadžić, die morgen moet beginnen. Danas beschrijft op bladzijde elf hoe internationale media over de zaak berichten. Blic? Niets. Politika? Niets. Večerne Novosti? Niets. Kurir? Niets. Press? Niets. Op de site van Oslobođenje uit Sarajevo? Niets. Dnevni Avaz, ook uit Sarajevo, meldt alleen dat er eenentwintig bussen op weg zijn gegaan naar Den Haag. Ik kom in de internationale media analyse op beschouwing op reportage op interview tegen. Hoe moet ik dat nu toch duiden?

Ps Stukje geschreven voor de NOS-site.

voorspelbaar

Politici zijn zo voorspelbaar dat ik me afvraag of ze zich er zelf geen zorgen over maken. Ruslands onderbaas Dmitry Medvedev was van de week dus op bezoek in Belgrado. Vandaag heeft het gemeentebestuur van de hoofdstad bekend gemaakt dat er (eindelijk, hè hè, puf puf, 't zou ook eens tijd worden) een nieuwe brug over de Donau zal worden gebouwd. Met een Chinees krediet. En wat horen we ineens vanuit Europa? De uitbreidingscommissaris van de Europese Commissie, Olli Rehn, vindt het tijd dat het Interimakkoord tussen de EU en Servië wordt ontdooid. De Britse ambassadeur in Belgrado, Stephan Wordsworth, vindt dat ook en hij bepleit bovendien bekrachtiging van het Stabilisatie- en Associatieverdrag. Zonder hier op de details in te gaan, beide overeenkomsten werden vorig jaar ondertekend; de een om de Serviërs bij de presidentsverkiezingen Boris Tadić (pro-Europees) te laten kiezen, de ander om de Serviërs bij de parlementsverkiezingen Tadić' Democratische Partij (natuurlijk ook pro-Europees) te laten kiezen. Die opzet is geslaagd, zij het dat de verdragen nog niet in werking zijn getreden, omdat Nederland dat niet wil vanwege Mladić. Veel Serviërs, ook Europees gezinden, beginnen nu te mokken omdat het allemaal zo lang duurt. Met de opwarmende vriendschap tussen Belgrado enerzijds en Peking en Moskou anderzijds, beginnen ze zich in de EU waarschijnlijk een beetje zorgen te maken.
Maxime Verhagen staat nu wel heel erg in z'n hemd. Op zich is zijn standpunt helder en consequent, dat heb ik al eerder geschreven. Hij zegde zijn voor juli geplande bezoek aan Servië af, omdat iedereen hier verkondigde dat ze hem er wel eens even van zouden overtuigen dat Servië echt heel erg goed met het Joegoslaviëtribunaal samenwerkt. Dat kan best wezen, vond Maxime, maar daar ga ik niet over. Daarvoor moet je bij hoofdaanklager Brammertz wezen.
Die Brammertz komt begin volgende maand met een nieuwe rapportage. Ambassadeur Wordsworth:"Ik hoop en verwacht, op basis van wat ik heb gehoord, dat hij een heel positief rapport zal schrijven". Rehn maakte het nog bonter. Hij zei dat hij er van overtuigd is dat Brammertz zal rapporteren dat Servië "volledig" met het tribunaal samenwerkt.
Wordt hier niet een beetje te opzichtig druk op de arme Brammertz uitgeoefend? Benieuwd wat Verhagen ervan vindt.

nog meer catastrofe

Vijftien Albanezen uit Kosovo zijn naar alle waarschijnlijkheid verdronken in de Tisa, de grensrivier tussen Servië en Hongarije. De Hongaarse politie arresteerde vorige week een Kosovo-Albanees, die vertelde dat de boot, waarmee de groep illegaal probeerde de Europese Unie binnen te komen, vlakbij de Hongaarse oever was omgeslagen. Volgens hem heeft hij zijn kinderen kunnen redden, maar is zijn vrouw verdronken. Er zouden nog een stuk of veertien anderen op die boot hebben gezeten. De (Albanese) autoriteiten (in Kosovo) hebben bevestigd dat zij zijn benaderd door ongeruste familieleden die deel zouden hebben uitgemaakt van het transport. Er is inmiddels één lichaam gevonden. Een tragische gebeurtenis.
Het is natuurlijk niet voor het eerst dat Albanezen uit Kosovo proberen de Europese Unie binnen te komen. Dat gaat al jaren illegaal, want verblijfsvergunningen worden er niet meer uitgegeven. Iedereen weet dat er bosjes mensen worden gesmokkeld (en dat kost een berg geld), maar het gebeurt maar zelden dat die transporten worden opgemerkt. Dit is wel een hele wrange methode om de neus op de feiten gedrukt te krijgen.
Ik wil hier geen politiek verhaal van maken. Het is eerst een vooral een tragedie voor de betrokkenen en hun nabestaanden. Maar het werpt toch wel een ander beeld op Kosovo, dat, volgens de leiders daar, na de onafhankelijkheidsverklaring economisch op zou bloeien. Maar kennelijk zijn er nog steeds mensen die er heel veel geld en enorme risisco's voor over hebben om weg te komen.

catastrofe

Ik gun het niemand en zeker een straatarm land als Albanië niet, maar het was te verwachten. De Thirre-tunnel, onderdeel van de snelweg van Priština naar de Adriatische Zee moet een paar weken dicht. "De tunnel moet worden gesloten om de bouwer werken uit te laten voeren aan een kort gedeelte waar een instabiele geologische massa druk uitoefent op de wand. Dit is een onvoorziene situatie," schrijft het ministerie van transport en openbare werken in een persverklering.

Onvoorzien? Nee, onzin. De weg moest in juni koste wat het kost worden geopend om premier Berisha aan een verkiezingsoverwinning te helpen. Ik ben er afgelopen maart geweest en toen was al duidelijk dat de weg nooit op tijd klaar kon zijn. Natuurlijk hebben ze met man en macht gewerkt om in ieder geval op tijd te zijn om Berisha en Hashim Thaci van over de grens nog voor de verkiezingen elkaar de hand te laten schudden. En daarmee heeft meneer Berisha zijn land, dat door die weg toch al zit opgescheept met een torenhoge schuld, nog eens een stuk dieper in de problemen geduwd.

pers

Internationale organisaties zijn dol op lijstjes, zo ook Reporters without Borders. Die club maakt zich druk om de persvrijheid en dat is een nobel streven. Want wie is er nu tegen persvrijheid? Ik niet.

Maar ik heb wel problemen met die lijstjes. Reporters without Borders heeft een persvrijheidsindex gemaakt en als ik de landen in 'mijn' regio eens onder de loep neem, dan zie ik dat Macedonië op de 34e plaats bovenaan staat. Dat betekent dat de pers daar het vrijst is van de hele Balkan. Mwah. Op plaats 37 staat Slovenië, op 39 Bosnië-Hercegovina, op 50 Roemenië, op 62 Servië, op 68 Bulgarije, op 75 Kosovo (dat voor het gemak maar weer eens als land wordt aangemerkt), op 77 Montenegro, op 78 Kroatië en op 88 Albanië. (Nederland staat overigens zevende)

Ik weet werkelijk niet waarop deze ranglijst is gebaseerd. De pers in Macedonië vrijer dan in Slovenië? Ik geloof er geen bal van. Volgens mij hebben de meeste landen in de regio soortgelijke problemen: de media zijn in handen van een paar grote jongens met veel geld, die vooral hun eigenbelang met kranten en bladen, websites, televisie- en radiostations dienen. Een ander probleem is dat overheden van hoog tot laag proberen te beïnvloeden wat er wordt gepubliceerd. En nog een probleem is dat je als journalist goed uit je ogen moet kijken als je mensen met geld/macht kritisch benadert en dat veel journalisten zelfcensuur toepassen. Dat is in Bulgarije niet anders dan in Montenegro en in Servië hetzelfde als in Albanië. Dat wil overigens ook weer niet zeggen dat de pers hier zwaar onder de knoet zit. Zo erg is het nou ook weer niet.

Flauwekul. Bovendien, is de Kaapverdische pers echt zoveel vrijer dan de Kroatische, de Koeweitse dan de Montenegrijnse? Ik kan het niet beoordelen, maar ik heb zo mijn twijfels. Bij mij gaat het lijstje de prullenbak in.

trubače

Het voordeel van de komst van de Russische president en de viering van het 65-jarige jubileum van de bevrijding van Belgrado is dat er op de avond ervoor honderd van de beste trubače (trompettisten) naar Belgrado worden getrommeld om op Trg Republike een concert te geven. Je kon ze nauwelijks zien, omdat er een enorm persvak met Heineken-parasols recht voor het podium was neergezet. En de mevrouw die het geheel presenteerde wist ook al een enorme blunder te maken, toen ze op haar pumps uitgleed op het podium. "Nou ja, het was voor de bevrijders van Belgrado ook niet makkelijk," flapte de lieverd eruit, waarschijnlijk geheel onbewust van de vele duizenden slachtoffers die tijdens de slag om Belgrado in 1944 zijn gevallen. Wel iets anders dan een slippertje op een nat podium anno 2009. Foutje, kan gebeuren. Als je goed keek kon je toch wel iets van de trubače zien.

En horen was al helemaal geen probleem:

blazers.MP3

Hij komt!

Hij komt, Hij komt... Nee, Servië is niet ineens van de sinterklaas. Dmitry Medvedev, president van de Russische Federatie, is morgen op bezoek in Belgrado. De hele stad is in rep en roer, alle plekken die Medvedev bezoekt zijn opgeknapt en het sterft van de politie en de FSB. Als ik me niet heel sterk vergis, is Medvedev de eerste Rus sinds Leonid Brezjnev in mei 1980 bij de begrafenis van Tito stond te snotteren.
Officieel komt de Russische president ter gelegenheid van de 65e verjaardag van de bevrijding van Belgrado door het Rode Leger. Pobeda (zowel in het Servisch, als in het Russisch betekent dat overwinning) roept de affiche van de Narodni Pokret Srbije (Volksbeweging van Servië) ons dan ook toe. En, toegegeven, er bestaan Serviërs die blij zijn met dit bezoek, vooral uit dank voor de bevrijding en verder vooral uit emotionele overwegingen. Slavische broederschap, nietwaar.
Dat laatste gevoel is onuitroeibaar. Maar is er enige grondslag voor? Jazeker, Rusland steunt Servië in het verzet tegen de onafhankelijkheid van Kosovo. Dat is één. Het Rode Leger heeft een deel van het land bevrijd, zij het niet zozeer uit broederliefde, maar vooral uit geo-politieke overwegingen en bovendien is het al heel lang geleden en een paar jaar later brak Tito met de bewierookte bevrijders. Dat is dus anderhalf. Rusland heeft Servië een lening van een miljard euro beloofd, maar van de voorwaarden weten we niks. Dat telt dus niet. En verder? Tsja, verder... Volgens mij waren de relaties alleen bijna een eeuw geleden allerhartelijkst, toen de Romoanovs en de Karađorđević'en dikke maatjes waren.
Laten we eens in wat recenter tijden kijken. Rusland erkende de afscheiding van Kroatië en Slovenië op 17 februari 1992, een maand na de Europese Unie, en die van Bosnië-Hercegovina op 28 april 1992, drie weken na de EU en de VS. Rusland stemde ook in met de resolutie 757 van de VN-Veiligheidsraad, die een embargo tegen het restant van Joegoslavië instelde. Nog recenter? In augustus 2000 sloten Servië en Rusland een vrijhandelsakkoord, dat nooit door de Doema, het Russische parlement, is bekrachtigd. Gazprom, het Russische gasmonopolie, wist de Servische staatsoliemaatschappij NIS ver onder de marktprijs op de kop te tikken en daarmee de Servische burger een hak te zetten. De handelsbalans tussen Servië en Rusland sloeg voor het laatst in het jaar 1991 door in Servisch voordeel. Sindsdien exporteert Rusland veel meer naar Servië (vooral gas) dan omgekeerd. Rusland investeert nauwelijks in Servië. Alleen de overname van Beopetrol door Lukoil zette enige zoden aan de dijk. "De prijs van de Slavische broederliefde", noemt het Servische economieblad Econom:east dat.
Kortom, de liefde tussen Rusland en Servië is nogal eenzijdig. Het zijn vooral Serviërs die van Russen houden. Russen zijn alleen geïnteresseerd als er (politiek) voordeel mee te behalen is.

boek

Ik heb net een boek uit: De poppenspeler en de duivelin van de Vlaamse schrijver Johan de Boose. Het is een verslag van een reis door Kroatië. Het gebeurt me niet vaak dat ik niet weet wat ik van een boek vind, meestal vind ik het goed, slecht of iets er tussenin. Nu zit ik maar te piekeren waarom ik dit boek zowel intrigerend als mateloos irritant vind. Het is mooi geschreven, De Boose heeft zijn huiswerk uitstekend gedaan en hij legt de vinger op tal van gevoelige plekken, waarbij hij pijnlijke episodes in Kroatiës heden en verleden niet uit de weg gaat. Misschien is het me té geconstrueerd. In zijn ijver vooral een mooi boek te schrijven, vliegt hij geregeld uit de bocht, is hij soms op het pathetische af. Voor zover ik begrijp, spreekt hij geen Kroatisch, maar hij praat naar het schijnt met iedereen en weet ook nog eens complete, en bepaald niet eenvoudige dialogen uit zijn mouw te schudden. Misschien is het beroepsnaijver (mij lukt het nooit in zulke prachtige zinnen gesprekken te voeren), maar ik heb een donkerbruin vermoeden dat de werkelijke gang van zaken hier en daar is aangepast om het toch vooral maar mooi te laten zijn. Iets soortgelijks heb ik met de gedachten die hem om de haverklap invallen. Diepzinnige filisofieën, eeuwenoude citaten, het houdt niet op. Ik geloof daar geen klap van.

Maar toch, De Boode geeft een verhelderende inkijk in hedendaags Kroatië, dus het oordeel is alles overwegend positief. (Johan de Boose - De poppenspeler en de duivelin. Reis naar de schimmen van Kroatië. Meulenhoff/Manteau ISBN 978 90 8542 180 1)

oeps

Zijn ze nog maar net lid, doen ze hun uiterste best om eruit geschopt te worden. Staat generaal Drago Lovrić, vertegenwoordiger van Kraotië bij de Navo, in Zagreb een interessante lezing te houden voor een gehoor van diplomaten en militairen, fijne power point presentatie erbij, verandert het Navo-logo achter zijn rug tergend langzaam in een hakenkruis. Volgens de krant Jutarnji List had de generaal niks in de gaten, net zo min als de toehoorders (zal wel zo interessant zijn geweest dat iedereen in slaap was gevallen). Foutje. Als dat nou in Servië was gebeurd...
Volgens een woorvoerder van het ministerie van defensie was het "beslist niet de bedoeling van welke betrokkene bij de voorbereiding van de presentatie dan ook, dat dit zou gebeuren". Ze geven daar een virus de schuld. Flauwekul. Er heeft gewoon iemand zitten pitten toen hij het logo van het internet aan het downloaden was. (Dank Christina voor de tip)

crisis

Hoewel de economische crisis in Servië volgens premier Cvetković op z'n laatste benen loopt, is daar in de straat nog niet veel van te merken. Heel veel winkels sluiten de deuren, hetgeen voor straatverkopers van lelijke schilderijen wel prettig is. Kunnen ze hun eigen buitenetalage maken.

Ik geloof er niet zo in. Eerst was het verhaal dat de crisis aan dit deel van Europa voorbij zou gaan, omdat de meeste Balkanlanden niet aan het internationale financiële systeem vastgeknoopt zouden zitten. En nu zou het weer eerder over zijn dan in de rest van dewereld.

Hoe zou het dan toch komen dat al die winkels dichtgaan en er geen nieuwe voor in de plaats komen?

honger

Het is vandaag Wereldvoedseldag en zo zal het Belgradose restaurant Franš er vanmiddag tijdens de lunch uitzien. Lege tafels, geen eten. Servië hongert vandaag uit solidariteit met de hongerigen en de baas van Franš vond dat kennelijk een goed idee. Natuurlijk bijt niet heel Servië vandaag op een houtje. Volgens B92 hebben een half miljoen Serviërs te kennen gegeven dat ze niet zullen eten om het armoedeprobleem in het land aan de kaak te stellen. Tien procent van de bevolking, zo'n zevenhonderdduizend mensen, heeft niet genoeg geld om dagelijks eten te kunnen kopen. De narodne kuhinje (volkskeukens = gaarkeukens) krijgen meer en meer klanten, vooral ouderen en werklozen komen er hun warme prak halen. Dat is een ernstig probleem, maar de actie lijkt me tamelijk zinloos. En ik verdenk die 500.000 mensen ervan dat ze stiekem en in een verloren hoekje toch snel iets naar binnen zullen werken.

VOERTUIGENSERIE

Een kenmerkend legervoertuig voor troepentransport. Je ziet ze nog steeds heel veel. Zastava's, volgens mij. Deze stond gisterenavond geparkeerd bij de Bajlonimarkt, waar in geen velden of wegen iets militairs te vinden is. Gezien de kentekenplaat ( GM = Gornji Milanovac, ten zuiden van Belgrado) is-ie dan ook als burgervoertuig geregistreerd.

zuid-afrika

De vonnissen zijn geveld, de plaatsen zijn vergeven. Van Servië wisten we al dat het volgend jaar meedoet aan het WK voetbal in Zuid-Afrika. Slovenië (3-0 winst op San Marino) en Bosnië-Hercegevina (ondanks 2-5 verlies tegen Spanje) komen daar mogelijk bij. Die spelen als de nummers twee van hun groepen beslissingswedstrijden op 14 en 18 november. Hun tegenstanders worden komende maandag bekend gemaakt. Exit Macedonië, Albanië, Kroatië, Montenegro, Bulgarije en Roemenië.

voortgang

Ze doen me altijd aan wasmiddelenreclames denken, de jaarlijkse voortgangsrapportages, waarin de Europese Commissie beschrijft hoe de landen in deze regio die lid van de EU willen worden, ervoor staan: 'Nu nog witter, nog schoner, nog beter'. Om vooral maar niet op diplomatieke lange tenen te gaan staan, om de Balkanlanden vooral maar het gevoel te geven dat ze ooit deel zullen gaan uitmaken van de Europese familie, weet de Commissie altijd weer met frases te komen als: "vooruitgang geboekt" en "op de goede weg". Als je vervolgens de rapportages zelf leest, schrik je je rot van de corruptie, vriendjespolitiek en georganiseerde misdaad.

Gisteren was het weer zo ver en ik begrijp dat Kroatië nu echt op de drempel staat, Macedonië mag gaan denken aan toetredingsonderhandelingen (hoewel de Grieken dat waarschijnlijk gaan tegenhouden), Servië op de goede weg is en dat Bosnië-Hercegovina, Albanië, Montenegro en Kosovo (dat is geen land, dames en heren in Brussel) erg hun best doen. Het probleem is dat deze rapporten worden opgesteld aan de hand van officiële rapporten van mensen die kijken naar wetgeving, die spreken met politici en mensen met posities, die, met andere woorden, geen flauw idee hebben wat zich in de levens van gewone burgers in de steden en dorpen afspeelt.

Corruptie is zo'n onderwerp waar ze in de praktijk niks van afweten. Natuurlijk, alle landen nemen wetten aan, vaardigen richtlijnen uit, benoemen commissies om aan te geven dat ze de strijd tegen dit Grote Kwaad heel serieus nemen. Maar niemand bij de Europese Commissie onderzoekt hoe het toch komt dat bestuurders van allerlei pluimage bijna zonder uitzondering in Audi A8's, BWM's van de 7-serie, luxe fourwheeldrives en dat soort auto's rijden. Zulke auto's kun je niet betalen, niet van een ministerssalaris, laat staan van de toelage voor de baas van het gemeentelijk vervoerbedrijf in, laten we zeggen, Vranje, Veles of Vukovar.

Opstellers van deze rapporten zouden eens incognito mee moeten gaan met iemand die, pakweg, een vergunning gaat aanvragen om een huis te bouwen op zijn eigen stukje grond. En dan natuurlijk niet iemand die lid is van de partij die nu aan de macht is. Ze zouden eens incognito moeten proberen in een ziekenhuis te worden opgenomen. Ze zouden eens moeten proberen een rechtszaak aan te spannen tegen een werkgever (natuurlijk lid van de partij aan de macht) die al een half jaar de salarissen niet betaalt.

Natuurlijk, ik snap het wel, het proces van toetreding tot de Europese Unie is een politiek proces en daarin spelen hele andere dingen. Daarin gaat het om de regio erbij te houden, om de natte droom van het lidmaatschap niet te verstoren en om die eigengereide landjes in Zuid-Oost Europa een beetje koest te houden.

Het is in dit verband aardig om eens te kijken wat er volgende week dinsdag in Belgrado gaat gebeuren. Dan komt Vladimir Poetins zetbaas Medvedev op bezoek met een worst ter grootte van een miljard euro aan goedkope leningen. En die Medvedev is van de tegenpartij en die wil ook graag een vinger in de Balkanpap.

herfst

Het regent pijpenstelen, af en toe klinkt er een donderslag, het is guur, het is herfst. De ramen beslaan omdat de stadsverwarming de leidingen test. Het systeem knarst en kraakt in zijn voegen, maar de radiotoren zijn warm. Binnen is het lekker. Buiten niet. Kijk maar:

kanker

Gek word je ervan en vooral woedend. Een aangetrouwd familielid in Niš heeft kanker. Dat is al erg genoeg, zou je zeggen. Wel, de Servische gezondheidszorg weet het nog veel erger te maken. De man heeft een bepaald medicijn nodig (vraag me niet welk) en dat medicijn is niet in de apotheek verkrijgbaar. Alleen ziekenhuizen beschikken erover, althans ziekenhuizen worden geacht erover te beschikken. Niet het Klinisch Centrum in Niš. Daar laten ze je doodleuk weten dat het op is en dat het niet besteld kan worden, omdat daar een openbare inschrijving voor moet worden. Wat? Ja, dat zeggen ze. Ik geloof er geen zak van, de meneren en mevrouwen doktoren willen euro's zien, daar ben ik van overtuigd. Euro's voor hun eigen zak wel te verstaan. Familieden hebben stad en land afgebeld, zelfs naar verwanten in Macedonië om het desnoods maar illegaal te importeren. Ze hebben één ziekenhuis kunnen vinden waar ze het betreffende geneesmiddel op voorraad hebben; in Sremska Kamenica, ruim driehonderd kilometer van Niš vandaan. Daar kunnen ze het gaan kopen, mits de behandelend arts een verwijzing meegeeft, want de oncoloog in Sremska Kamenica moet de zieke eerst zelf ook nog eens onderzoeken. Gaat namelijk heel makkelijk als je kanker hebt. Leve de Servische gezondheidszorg.
Een ander voorbeeld, ik heb het er al eerder over gehad. Edo, een vriend van me, brak in januari van dit jaar zijn arm bij het voetballen. Niks gecompliceerds. Fluitje van een cent. Dacht hij. We zijn nu acht maanden verder en hij ligt weer in het ziekenhuis en zijn arm, die door achterlijke fouten van het medische personeel inmiddels twee keer opnieuw gebroken is, zit weer in het gips. Hij is een week geleden geopereerd en moet nog zes dagen blijven. Al die maanden heeft Edo niet of nauwelijks kunnen werken en moet hij zien rond te komen van zestig procent van zijn toch al niet riante salaris. In de tussentijd heeft hij een kind gekregen, dus je kunt je voorstellen dat hij financieel zo'n beetje aan de grond aan het raken is. Lang leve de Servische gezondheidzorg. Hoera, hang de vlag maar uit.

victorie

Belgrado ontlaadde zich gisterenavond. Het Servische nationale voetbalelftal had Roemenië met 5-0 vermorzeld. Gevolg: Servië heeft zich, met nog één speelronde te gaan, geplaatst voor het werelkampioenschap volgend jaar in Zuid-Afrika. Ik had een deel van de middag en een deel van de avond zwaar zitten bomen en tafelen met een vriend in Zemun, was net thuis toen het feestgedruis duidelijk hoorbaar losbarstte in het centrum en had geen puf meer om naar buiten te gaan. Ik overlaad mijzelve met schande en bied jullie mijn nederige excuses aan. Het zal niet meer gebeuren.

Overige Balkanresultaten: Slovenië wint met 2-0, uit bij Slowakije, Bosnië-Hercegovina wint met 2-0, uit bij Estland, Cyprus verpulvert Bulgarije met 4-1 (!), Montenegro wint met 2-1 van Georgië.

gast

We hebben een gast uit Nederland. Hij is hier al een week. Normaal gesproken slaapt hij gewoon op de slaapbank in de woonkamer, maar vannacht heeft hij kennelijk besloten dat het beter is om onder de tafel te gaan slapen. Ik weet niet wat hem daartoe heeft bewogen, misschien wel het feit dat hij vandaag jarig is. Ik zal het hem eens vragen als hij zometeen ontwaakt.

Update: Het raadsel is opgelost. Iets met de laatste bus die hij had gemist, pas om half zes thuis en ons niet in de weg willen liggen. Ja ja, dat geloven we meteen.

Als in Nederland proletarisch links en racistisch rechts bij elkaar aan tafel kunnen schuiven:

Wilders en Jongerius gaan praten
Van onze verslaggevers Bart Dirks, Elsbeth Stoker Gepubliceerd op 10 oktober 2009 07:00, bijgewerkt op 10 oktober 2009 17:55

Als elders in de wereld zelfs overtuigde erfvijanden overeenkomsten kunnen sluiten:

Armenië en Turkije ondertekenen verdrag
Gepubliceerd: 10 oktober 2009 18:15 Gewijzigd: 11 oktober 2009 09:14
Door een onzer redacteuren

Hoe komt het dan toch dat er in dit stukje Europa nog geen begin van een oplossing kan worden gevonden voor de problemen????

vrede

Gisteren gehoord. Waarom heeft Barack Obama de Nobelprijs voor de vrede gewonnen? Omdat-ie George Bush niet is. En van iemand anders: ik wil nu de Nobelprijs voor de literatuur en dan beloof ik dat ik over tien jaar een prachtige roman zal afleveren. Altijd zo snedig, die Serviërs.

moeder teresa

Albanië wil overblijfselen Moeder Teresa
APGepubliceerd op 09 oktober 2009 23:21, bijgewerkt op 10 oktober 2009 11:13

TIRANA - Albanië wil dat de overblijfselen van Nobelprijswinnares Moeder Teresa en de enige koning die het land na zijn onafhankelijkheid had, terugkeren.

Dit zag ik vanochtend op de website van de Volkskrant. Een merkwaardige wens en vooral ook een merkwaardige eerste zin. Albanië wil de terugkeer van de overblijfselen. Om die wens te kunnen vervullen moeten ze (die overblijfselen) er eerst geweest zijn, anders kunnen ze immers niet terugkeren, of, als je het wat ruimer wilt opvatten, moet Moeder Teresa eerst in Albanië hebben geleefd. Volgens wordt er aan geen van beide voorwaarden voldaan. Moeder Teresa is begraven in India, waar ze bijna haar hele leven heeft gewerkt en, voor zover ik weet, heeft ze nooit in Albanië gewoond.

Moeder Teresa werd op 27 augustus 1910 geboren in Skopje, dat toen nog deel uitmaakte van het Ottomaanse Rijk. En als iemand in deze regio is geboren, dan weet je het wel. Dan wordt zo iemand door iedereen geclaimd. De Albanezen vinden dat ze van hen is, omdat haar ouders (katholieke) Albanezen waren. De Macedoniërs vinden dat onzin. Ten eerste omdat ze uit Skopje komt en ten tweede omdat haar vader Macedonisch bloed door de aderen zou zijn gevloeid. Er staat een standbeeld van haar in het centrum van de Macedonische hoofdstad, nota bene met een cyrillische inscriptie. De Albanezen waren woedend toen dat een jaar of wat geleden werd onthuld.

Hoe dan ook, Sali Berisha, de premier van Albanië, wil de botten van de dode non dus ergens in Tirana herbegraven. Ik heb zo'n gevoel dat het daar niet van komt.

vlees

Een vleesetende plant. Ik zag hem in een tuincentrum en kon hem niet laten staan. Servischer kan zowat niet, dacht ik. Iedereen is hier verzot op vlees, dus waarom de planten niet? Bij thuiskomst bleek dat-ie geïmporteerd is uit Nederland. Erg hongerig is het plantje niet. Ik heb hem tot nu toe een dode spin en een dode mug gevoerd, maar die liggen nog steeds onverteerd in de tamelijk gevaarlijk uitziende grijpdingen. Misschien houdt-ie alleen van levende beesten of zal er toch roštilj in moeten? Heeft iemand een idee? (En nu valt de electriciteit uit, geen internet, dus ik zal dit stukje later moeten posten. Het valt mee, electriciteit is maar een minuut of drie weg geweest).

ziel

Ik dacht het eindelijk te gaan begrijpen. Twee boeken beloven me in te wijden in de Servische mentaliteit en de magie van Belgrado, daar zou Momo Kapor, schrijver en schilder, borg voor staan. Kapor schrijft al decennia lang stukjes. Kleine observaties á la Simon Carmiggelt. Voor wie het weten wil, Kapor is ook lid van het Comité ter Bescherming van de Waarheid van Radovan Karadžić en hij getuigde ten faveure van Slobodan Milošević voor het Joegoslaviëtribunaal. In zijn stukjes is daar overigens niets van terug te vinden. De boeken, waarin zijn verhaaltjes zijn gebundeld, vallen tegen. Ik vind het nogal obligate verhaaltjes; veel nostalgie, veel gemijmer over mooie meisjes. Gelukkig heb ik de magie van Belgrado bij de hand. Ik hoef er alleen de deur maar voor uit. En de Servische mentaliteit? Ik geloof niet dat ik oud genoeg zal worden om die ooit ten volle te doorgronden.

weer een dode voetbalsupporter

Ik had wat minder geweld beloofd en daarom heb ik getwijfeld of ik dit bericht zou posten. Omdat het de gemoederen in Bosnië ernstig verhit, doe ik het toch. En ook om aan te geven dat niet alleen in Servië voetbal oorlog is.
Afgelopen zondag kwam Vedran Puljić (24) om het leven. Hij was betrokken bij gevechten tussen aanhangers van FK Sarajevo, waar hij fan van was, en inwoners en politie in Široki Brijeg, waarbij ook nog eens dertig mensen gewond raakten. Sarajevo heeft voornamelijk moslimsupporters, Široki Brijeg Kroatische. Het stadje ligt in Noord-Hercegovina, op een kilometer of vijfentwintig van Mostar. Wie er begonnen is met vechten, weet ik niet. Dat hangt af van welke bronnen je gelooft. Uit de beelden is het niet op te maken.
Volgens sommige berichten heeft de vermoedelijke schutter, ene Oliver Knezović, zichzelf gisteren zelf gemeld bij de politie. Afgelopen nacht schijnt hij echter uit het politiebureau te zijn ontsnapt en de benen te hebben genomen.
Dan nog even in de rubriek variabila: de Servische gemeente Vrnjačka Banja heeft besloten om haar hoofdstraat te vernoemen naar Brice Taton, de Franse voetbalsupporter die vorige week overleed, na in elkaar getimmerd te zijn door hooligans van Partizan Belgrado.

liefde

Ik heb zojuist een cadeautje voor Aleksandra gekocht. Zo'n magneetdingetje voor op de ijkskast of zo. We zijn vandaag zes jaar getrouwd.

5 oktober

Zo zag het federale parlementsgebouw in Belgrado er precies negen jaar geleden uit. Vandaag toont het Servische parlementsgebouw (de federatie bestaat niet meer) onderstaande aanblik. Negen jaar geleden besloten de Serviërs dat het genoeg was met Milošević. Massale demonstraties in de jaren negentig hadden niks uitgehaald, maar tegen een voor even verenigde oppositie kon hij niet op.

Het leek het begin van iets moois voor Servië. Geen oorlogen meer, geen armoede meer, geen corruptie meer. Servië zou een gewaardeerd onderdeel van Europa gaan worden. De weg naar vrijheid, democratie en welvaart lag open. Dacht men...

Het viel tegen. Toegegeven, de gemiddelde welvaart is gestegen en de kans op arrestatie of erger voor mensen met afwijkende meningen is een stuk kleiner dan toen, maar er is maar een handjevol mensen dat écht heeft geprofiteerd. Zij hebben voor een habbekrats staatsbedrijven kunnen opkopen en zijn stinkend rijk geworden, terwijl met name ouderen en plattelanders hun dagen nog altijd in armoede slijten. Premier Zoran Đinđić werd vermoord, Kosovo ging verloren. De werkloosheid is enorm, Servië heeft nog steeds geen uitzicht op het lidmaatschap van de EU. De huidige generatie politici heeft het Milošević-nepotisme ingeruild voor een quasi-democratische en ondoorzichtige brij van vriendjespolitiek en gebrek aan visie. Criminelen zitten met hun hoogblonde sponzoruše onaangeraakt coctails te drinken in Sillicon Valley. En zo kan ik nog wel even doorgaan. Godzijdank is er geen oorlog meer.

Een flink deel van de deelnemers aan de omwenteling is onderdeel van het systeem geworden. Zij hebben managersbaantjes, bestuursbaantjes, adviesbaantjes of kunnen vrijelijk hun bedenkelijke zaken doen. Heel veel anderen hebben zich vol walging en teleurstelling volledig afgekeerd van alles wat met politiek te maken heeft. Het ziet er niet echt zonnig uit.

land

Er groeien hete paprika's in de tuin

en kolen.

Het uitzicht op de Donau is magnifique

en het is een enorme lap grond.

We hebben gisteren voor de verandering maar weer eens een huis bekeken. Weer in Surduk. De keus wordt moeilijk. Alles heeft z'n voors en tegens. In dit geval is het huis niet helemaal jofel. Er moet heel veel aan gebeuren, maar voor iemand met grootgrondbezittersambities is dit toch wel heel antrekkelijk. Eerst nog maar eens wat meer bekijken.

protest

Ik vond het teleurstellend gisterenavond. Ik weet niet precies hoeveel mensen er protesteerden tegen het geweld op straat en de macht van de gewelddadigen, maar veel meer dan vijf- a zesduizend zullen het er niet geweest zijn. Heel Belgrado had daar moeten staan. Niettemin hadden tallozen de afgelopen dagen al kaarsjes aangestoken op Trg Repblike en Obelićev Venac en bij de Franse ambassade. Een Facebookgroep ter herdenking aan Brice Taton heeft op het moment dat ik dit schrijf 18.784 leden.

Hopelijk is dit voorlopig de laatste post over geweld. Tijd voor iets anders.